Veelgestelde vragen

U beslist zelf of u mee wilt doen aan het onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u wel meedoet, kunt u zich op elk moment bedenken en toch stoppen, ook tijdens het onderzoek. U hoeft niet te zeggen waarom u stopt. Wel moet u dit direct melden aan de onderzoeker. De gegevens die tot dat moment zijn verzameld, worden gebruikt voor het onderzoek.

Als er bij uw onderzoek lichaamsmateriaal is verzameld, kan dit worden vernietigd. Geef dit door aan de onderzoeker.

Nee, er zijn geen kosten verbonden aan het onderzoek. Deelname is gratis.

Voor de onderzoeken FINGER-NL, HELI en COMBI ontvangt u een reiskostenvergoeding voor uw bezoeken naar het onderzoekscentrum. Deze reiskostenvergoeding bedraagt € 0,19 per gereisde kilometer, met een maximum van 50 km per enkele reis.

Voor het eHealth onderzoek ontvangt u geen reiskostenvergoeding voor uw bezoek aan het onderzoekscentrum. In plaats daarvan ontvangt u een VVV-bon ter waarde van € 20,-.

Met het COMBI onderzoek kunt u meedoen wanneer u tussen de 60 en 80 jaar oud bent, u de Nederlandse taal voldoende beheerst (spreken, lezen en schrijven) en er ruimte voor verbetering is op het gebied van leefstijlfactoren die bijdragen aan uw hersengezondheid. Bij ruimte aan verbetering kunt u denken aan bijvoorbeeld de volgende risicofactoren: een hoge bloeddruk, een verhoogd cholesterolgehalte, een weinig actieve leefstijl, een ongezond dieet, of omdat er dementie in uw familie voorkomt en/of omdat u zelf problemen met het denkvermogen ervaart.

Voor alle deelnemers zal het onderzoek beginnen bij het Donders Instituut in Nijmegen. Dit bezoek zal ongeveer 4 uur duren. Tijdens het eerste bezoek doen we de volgende onderzoeken:

• MRI-onderzoek van ongeveer 75 minuten. Met de MRI-scanner worden beelden gemaakt van uw hersenen en buik. De MRI-scanner is geheel pijnloos en ongevaarlijk.
• Geheugentesten van ongeveer 30 minuten. Tijdens de testen zal een onderzoeker uw antwoorden noteren en de tijd bijhouden.
• Vragenlijsten over uw gezondheid. Deze vult u zelf in.
• U wordt gevraagd uw urine op te vangen.

In de week na uw bezoek aan het Donders Instituut wordt u gevraagd om uw ontlasting 3 keer op te vangen.

Een week na uw eerste bezoek wordt u verwacht in Wageningen, bij het onderzoekscentrum van de Wageningen Universiteit. Dit bezoek zal ongeveer 1 uur duren. Bij dit onderzoek is het van belang dat u van tevoren niets gegeten of gedronken heeft. De avond voorafgaand aan het bezoek maakt en eet u een maaltijd volgens ons recept. Na afloop van de onderzoeken krijgt u een ontbijt aangeboden. Tijdens dit bezoek gebeurt het volgende:

• U levert de opgevangen ontlasting in.
• U zult op locatie urine opvangen en inleveren.
• Er wordt bloed afgenomen door middel van een bloedprik in uw arm én door middel van een vingerprik. Hier hoeft u verder niets meer voor te doen.

De onderzoeken in Nijmegen én in Wageningen zullen twee keer plaatsvinden: één keer voordat u begint met het slikken van het supplement, en één keer nadat deze periode is afgelopen. In totaal komt u twee keer naar Nijmegen en twee keer naar Wageningen.

Vitamines voor de darmen

Naast deze vier bezoeken aan de onderzoekslocaties in Nijmegen en Wageningen zult u dagelijks een voedingssupplement innemen bij het ontbijt. Dit supplement zal vitamines voor de darmen bevatten (vitamine B2, B3, B6, B9, C en D3), of een controle tablet zonder vitamines zijn. U zult worden ingedeeld in één van de twee groepen (vitaminesupplement voor darmen of controle supplement) en heeft evenveel kans om in een van de beide groepen ingedeeld te worden. Uzelf en de onderzoekers zullen niet op de hoogte zijn van de groep waarin u zit, dit zal pas na afloop van het onderzoek duidelijk worden.

U kunt niet meedoen met het COMBI-onderzoek wanneer u voldoet aan één of meer van de volgende punten:

• U bent allergisch of heeft andere problemen met een van de vitamines in het supplement.
• U doet al mee aan een ander onderzoek (met uitzondering van Eet-Meet-Weet).
• U heeft een diagnose van een arts voor 1 of meer van de volgende punten:
  • een beroerte of TIA;
  • een neurologische aandoening (zoals dementie, MS, ziekte van Parkinson, epilepsie);
  • een kwaadaardige vorm van kanker, die u momenteel nog heeft;
  • een psychiatrische aandoening (zoals depressie of een psychose), die u momenteel nog heeft;
  • een hart- en vaatziekte waarbij u symptomen ervaart (zoals een beroerte, pijn op de borst, hartfalen, hartinfarct, of een operatie aan een bloedvat);
  • een aandoening aan uw maag, lever, of darmen (zoals chronische ontsteking, diarree, maagzweren);
  • Visuele beperking (zoals blindheid of extreme slechtziendheid);
  • Gehoor- of communicatieve beperking.
• U gebruikt protompompremmers/maagzuur remmers (esomeprazol, lansoprazol, omeprazol, pantoprazol, rabeprazol).
• U wilt of kunt niet stoppen met het gebruik van vitamine supplementen die vitamine B2, B3, B6, B9, of C bevatten, het gebruik van prebiotica, of het gebruik van probiotica.
• U heeft “Ja” geantwoord op 1 of meer van de volgende vragen (deze vragen maken uit of u veilig een MRI-scan kunt ondergaan):
  • Bevinden er zich in uw bovenlichaam niet-verwijderbare metalen voorwerpen, zoals: plaatjes, schroeven, klemmen, protheses, metaalsplinters, piercings of medische pleisters?
  • Heeft u in het verleden een hersenoperatie ondergaan?
  • Heeft u een actief implantaat, zoals: pacemaker, neurostimulator, inwendige insulinepomp, gehoortoestel (die niet uitneembaar is)?
  • Heeft u last van epilepsie?
  • Heeft u last van claustrofobie?

Voor de groepsgesprekken kunt u meedoen wanneer u aan de onderstaande criteria voldoet:

1. U bent 50 jaar of ouder
2. U heeft geen neurologische aandoeningen, bijvoorbeeld een dementie diagnose.
3. U beheerst de Nederlandse taal (spreken, lezen, schrijven)
4. U vindt het belangrijk om een gezond leven te leiden
5. U woont in Nijmegen en omgeving of Enschede en omgeving.

Als u wordt uitgenodigd voor het groepsgesprek, vragen we u ter voorbereiding foto’s te maken over wat u (de)motiveert om een gezond leven te leiden, denkt u bijvoorbeeld aan activiteiten, voorwerpen of personen. Tijdens het groepsgesprek (2.5 tot 3 uur met pauzes inbegrepen) gaat u samen met andere groepsleden de foto’s bespreken die u tijdens uw voorbereiding heeft gemaakt. Daarna vragen we uw mening over verschillende strategieën voor gedragsverandering in technologie. We eindigen met een creatieve sessie waar u een ontwerp van uw eigen technologische hulpmiddel maakt.

U krijgt de volgende vergoedingen voor deelname aan de groepsgesprekken:

• Na deelname aan het groepsgesprek ontvangt u een VVV-bon ter waarde van € 20,-
• Tijdens het groepsgesprek krijgt u een gratis lunch aangeboden op het onderzoekscentrum. Er wordt rekening gehouden met dieetwensen en allergieën.
• U levert een belangrijke bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek.

Als u dieetwensen en/of allergieën heeft dan wordt hier rekening mee gehouden met de gratis lunch op de onderzoekslocatie. Als u wordt uitgenodigd voor het groepsgesprek zal de onderzoeker contact met u opnemen en naar uw dieetwensen en/of allergieën vragen.

Voor FINGER-NL kunt u zich niet meer inschrijven.

Heeft u wel interesse om deel te nemen aan hersenonderzoek? Meldt u dan aan bij Hersenonderzoek.nl. Dit is een online platform waar gezonde mensen en patiënten zich kunnen inschrijven om aan te geven dat ze interesse hebben in deelname aan hersenonderzoek. Aanmeldingen voor FINGER-NL liepen ook via Hersenonderzoek.nl.

Deelnemers konden niet meedoen wanneer zij voldeden aan één of meer van de volgende punten:

• U bent jonger dan 60 of ouder dan 80.
• U heeft een diagnose van (beginnende) dementie.
• U doet al mee aan een ander onderzoek.
• U kunt absoluut niet overweg met digitale apparaten (computer of apps).
• Er is bij u thuis sprake van weinig, slecht of geen internettoegang.

Bewegen

Als onderdeel van de leefstijlaanpassingen vragen wij u om meer te bewegen. Het kan zijn dat u enige ongemakken voelt vanwege het meer bewegen zoals vermoeidheid, spierpijn of stijfheid. Normaal gesproken gaat dit na één of twee dagen over en is het niet ernstig.  De sportoefeningen zijn samengesteld door fysiotherapeuten.

Bloedafname

Bloedafnames kunnen pijn doen of een bloeduitstorting op de huid geven. Deze bloeduitstortingen zijn niet ernstig en verdwijnen normaal gesproken na een aantal dagen.

Medische drinkvoeding en voedingssupplementen

Als onderdeel van het leefstijlprogramma kunnen de onderzoekers u vragen om dagelijkse drinkvoeding en voedingssupplementen te gebruiken als aanvulling op uw voeding. Er zijn géén nadelige effecten of bijwerkingen bij het innemen van de dagelijkse drinkvoeding en supplementen. Indien wij u vragen deze middelen te gebruiken, krijg u meer uitleg over deze producten.

Voor het HELI-onderzoek kunt u zich niet meer inschrijven omdat de onderzoekers alle benodigde deelnemers gevonden hebben en daarmee alle groepen gevuld zijn.

Heeft u wel interesse om deel te nemen aan hersenonderzoek? Meldt u dan aan bij Hersenonderzoek.nl. Dit is een online platform waar gezonde mensen en patiënten zich kunnen inschrijven om aan te geven dat ze interesse hebben in deelname aan hersenonderzoek. Aanmeldingen voor het HELI-ondezoek liepen ook deels via Hersenonderzoek.nl.

Voor alle deelnemers zal het onderzoek beginnen bij het Donders Instituut in Nijmegen. Dit bezoek zal ongeveer 4 uur duren. Tijdens het eerste bezoek doen we de volgende onderzoeken:

• MRI-onderzoek van ongeveer 75 minuten. Met de MRI-scanner worden beelden gemaakt van de hersenen en buik. De MRI-scanner is geheel pijnloos en ongevaarlijk.
• Geheugentesten van ongeveer 30 minuten. Tijdens de testen zal een onderzoeker de antwoorden noteren en de tijd bijhouden.
• Vragenlijsten over de gezondheid. Deze vullen deelnemers zelf in.

In de week na het bezoek aan het Donders Instituut worden deelnemers gevraagd om de ontlasting 3 keer op te vangen en om een smart-watch te dragen (1 week). Met de smart-watch wordt onder andere de lichaamstemperatuur en hartslag gemeten.

Een week na het eerste bezoek worden deelnemers verwacht in Wageningen, bij het onderzoekscentrum van de Wageningen Universiteit. Ook dit bezoek zal ongeveer 3 uur duren. Bij dit onderzoek is het van belang dat deelnemers van tevoren niets gegeten of gedronken hebben. Tussendoor krijgen deelnemers een suikerdrankje aangeboden en na afloop van de onderzoeken krijgen deelnemers een ontbijt aangeboden. Tijdens dit bezoek gebeurt het volgende:

• Deelnemers leveren de smart-watch en de opgevangen ontlasting in.
• Deelnemers zullen op locatie urine opvangen en inleveren.
• Er wordt bloed afgenomen door middel van een bloedprik in de arm én door middel van een vingerprik. Hier hoeven deelnemers verder niets meer voor te doen.
• Er wordt een ademtest afgenomen. Deze test duurt 2 uur, waarbij u ongeveer om de 15 minuten in een klein apparaat uitademt. Hiermee worden de bacteriën in de dunne darm gemeten.

De onderzoeken in Nijmegen én in Wageningen zullen twee keer plaatsvinden: één keer voordat de leefstijlinterventie begint, en één keer nadat de leefstijlinterventie is afgelopen. In totaal komen deelnemers twee keer naar Nijmegen en twee keer naar Wageningen.

De leefstijlinterventie

Naast deze vier bezoeken aan de onderzoekslocaties in Nijmegen en Wageningen zullen deelnemers de leefstijlinterventie volgen, deze volgen zij zowel fysiek op locatie als vanuit hun eigen huis. Het is hiervoor belangrijk dat deelnemers een beetje weten hoe zij gebruik maken van internet, apps en digitale apparaten (zoals een computer).

In de leefstijlinterventie komen verschillende onderdelen aan bod die bijdragen aan een gezonde leefstijl:

1.    Voeding, zoals: wat is een gezonde voeding voor uw hersenen?
2. Beweging, zoals: hoe veel beweging past bij een gezonde leefstijl?
3.    Slaap, zoals: hoe veel slaap past bij een gezonde leefstijl?
4.    Stress, zoals: welke invloed stress heeft op uw hersenen?
5.    Geheugen, zoals: wat is het belang van het actief houden van uw hersenen?

Bij dit onderzoek verwachten wij geen bijwerkingen of nadelige effecten op de gezondheid.

Deelnemers konden niet meedoen met het HELI-onderzoek wanneer zij voldeden aan één of meer van de volgende punten:

• Ze deden al mee aan een ander onderzoek.
• Ze konden absoluut niet overweg met digitale apparaten (computer of apps).
• Er was bij hen thuis sprake van weinig, slecht of geen internettoegang.
• Ze hadden een diagnose van een arts voor 1 of meer van de volgende punten:
  • een beroerte of TIA.
  • een neurologische aandoening (zoals dementie, MS, ziekte van Parkinson, epilepsie).
  • een kwaadaardige aandoening (zoals kanker), die zij op het moment van deelname nog hadden.
  • een psychiatrische aandoening (zoals depressie of een psychose), die die zij op het moment van deelname nog hadden.
  • een hart- en vaatziekte waarbij zij symptomen ervoeren (zoals een beroerte, pijn op de borst, hartfalen, hartinfarct, of een operatie aan een bloedvat).
  • Chronische darmontsteking (met kenmerkend diarree).
  • Visuele beperking (zoals blindheid of extreme slechtziendheid).
  • Gehoor- of communicatieve beperking.
• De deelnemer “Ja” geantwoord had op 1 of meer van de volgende vragen (deze vragen maken uit of u veilig een MRI-scan kunt ondergaan):
  • Bevinden er zich in uw bovenlichaam niet-verwijderbare metalen voorwerpen, zoals: plaatjes, schroeven, klemmen, protheses, metaalsplinters, piercings of medische pleisters?
  • Heeft u in het verleden een hersenoperatie ondergaan?
  • Heeft u een actief implantaat, zoals: pacemaker, neurostimulator, inwendige insulinepomp, gehoortoestel (die niet uitneembaar is)?
  • Heeft u last van epilepsie?
  • Heeft u last van claustrofobie?

Het is geen probleem als deelnemers op vakantie gaan tijdens de leefstijlinterventie van de HELI studie, en daardoor een keer een sessie missen. Wij zorgen dat alle (gemiste) informatie duidelijk naar deelnemers gecommuniceerd wordt, zodat zij dit achteraf na kunnen lezen. Deelnemers wordt gevraagd de leefstijl adviezen die zij meegekregen hebben zoveel mogelijk vol te houden op vakantie. Voor de HELI studie houden we een maximum van 4 weken vakantie aan tijdens de interventieperiode van 26 weken, omdat deelnemers anders te veel sessies missen.

We plannen voor en na de leefstijlinterventie ook 2 bezoeken aan het Donders Instituut en de Wageningen Universiteit in. Wanneer deelnemers tijdens deze periode een vakantie gepland hebben zijn we flexibel genoeg om hier omheen te plannen en denken we graag met hen mee.